Wat als je onderneming geen zakelijke bankrekening krijgt?

Met het digitaal betalen als standaard is het noodzakelijk dat je een bankrekening hebt. Consumenten hebben een wettelijk recht op de toegang tot een basisbetaalrekening via artikel 4:71 van de Wet financieel toezicht (Wft). Voor ondernemingen bestaat dit recht voor een zakelijke bankrekening nog niet.

Vanwege een toenemende regeldruk door witwassen en terrorismefinanciering en het hard optreden van de toezichthouder is steeds vaker sprake van ‘de-risken’. Hierbij sluiten banken potentiële ‘hoogrisicoklanten’ categoriaal uit. Denk bijvoorbeeld aan coffeeshops en seksclubs, maar ook aan zakelijk vastgoed, vrijgestelde beleggingsfondsen en cryptodienstverleners. Het kan leiden tot problemen voor deze ondernemingen bij bijvoorbeeld het aanvragen van een vergunning. Gijs van Schalkwijk, consultant bij adviesbureau Charco & Dique, legt uit welke alternatieven er zijn als je in Nederland geen zakelijke betaalrekening kunt krijgen.

Contractvrijheid en zakelijke bankrekening

Er is geen plicht voor banken om een zakelijke relatie een zakelijke bankrekening te geven. De bank mag namelijk een beroep doen op contractvrijheid. Daarbij kunnen er verschillende motieven zijn waarom een bank dat zou doen. “In de eerste plaats zorgt de regeldruk ervoor dat een bank aan zoveel administratieve verplichtingen moet voldoen om bepaalde type cliënten te accepteren, dat het simpelweg niet winstgevend is. De hoeveelheid informatie die een bank moet opvragen voor een hoog risico cliënt is veel groter dan bij een reguliere cliënt. Daarnaast ligt de frequentie waarmee deze informatie gecontroleerd moet worden hoger”, licht Van Schalkwijk toe.

Legale grenzen

Daarnaast kan imago van invloed zijn op de keuze om geen zakelijke bankrekening te verstrekken. Volgens Van Schalkwijk willen veel banken liever niet geassocieerd worden met praktijken die tegen de grenzen van het legale plaatsvinden.

Functioneren ondernemingen

Een bank kan zich echter niet altijd op contractvrijheid beroepen. Er zijn een aantal rechterlijke uitspraken geweest, waarbij banken toch een zakelijke bankrekening moesten verstrekken. In deze uitspraken benadrukt de (voorzieningen)rechter de maatschappelijke functie van banken. Zij hebben vanwege deze functie een bijzondere zorgplicht. Deze zorgplicht betekent dat banken rekening moeten houden met de belangen van derden. Daarbij gaat het ook om ondernemers die (nog) geen zakelijke bankrekening hebben en deze aanvragen bij een bank. Hun belangen zijn groot, omdat ondernemingen zonder zakelijke rekening praktisch niet kunnen functioneren.

Relatie met de bank

Weigeren banken een onderneming een zakelijke bankrekening, dan kan die dat dus soms via de rechter afdwingen. Het is wel de vraag of dit een goede start is voor een duurzame relatie met de bank. Van Schalkwijk komt daarom met nog twee mogelijke oplossingen voor ondernemingen die het niet lukt om bij een Nederlandse bank een zakelijke rekening te openen.

Zakelijke bankrekening in ander Europees land

De eerste oplossing is een zakelijke bankrekening openen in een ander Europees land. Dat kan een geschikte oplossing zijn voor alternatieve beleggingsinstellingen die een AIFMD-registratie willen aanvragen. Het kan voor deze (vaak kleine) partijen lastig zijn om een zakelijke rekening te openen bij een Nederlandse bank. Voor het afronden van de AIFMD-registratie hebben ze echter wel een bankrekening nodig. De toezichthouder AFM gaat hierbij ook akkoord als de aanvrager een zakelijke bankrekening in een ander Europees land heeft.

IBAN bij elektronischgeldinstelling

Een andere oplossing is het openen van een zakelijke rekening bij een elektronischgeldinstelling. Dat is een partij die een zakelijke IBAN-rekening kan verlenen. Zo’n rekening is een volwaardig alternatief voor een bankrekening. “Het is makkelijker om bij dit soort partijen een rekening te openen, omdat zij doorgaans een grotere risicobereidheid hebben dan Nederlandse banken. Het categoriaal uitsluiten van bepaalde type ondernemingen komt dan ook veel minder voor”, licht Van Schalkwijk toe.