Oekraïne-oorlog en inflatie beïnvloeden krappe arbeidsmarkt
UWV verwacht dat de krappe arbeidsmarkt in 2022 zijn piek bereikt als het gaat om het aantal banen en vacatures. Zo blijkt uit de UWV-arbeidsmarktprognose. In 2022 stijgt het aantal vacatures en banen nog, maar voor 2023 is het beeld onzeker door de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de inflatie en de dalende koopkracht. UWV verwacht dat dit gaat leiden tot een daling van het aantal vacatures. Ook het aantal banen zal veel minder hard stijgen in 2023, ondanks dat de prognose een positief beeld vertoont.
“Er hangen donkere wolken boven de economie in Nederland”, stelt Rob Witjes, hoofd arbeidsmarkinformatie van UWV. “De hoge inflatie en oorlog in Oekraïne kunnen een behoorlijk effect hebben op de economie in Nederland en daarmee ook op de arbeidsmarkt. De prognose die wij nu hebben is nog enigszins positief . Maar door de economische ontwikkelingen die snel op elkaar volgen en die ook de koopkracht van mensen kunnen aantasten, is elke prognose nu met veel onzekerheid omgeven. Wij zien, ondanks de relatief positieve prognose, veel onzekerheid op de langere termijn.”
Inflatie en grondstoffen- en personeelstekort
De arbeidsmarkt verandert volgens UWV in 2022 niet veel ten opzichte van 2021. Het aantal banen stijgt in 2022 nog met 1,9% tot 11,15 miljoen en ook het aantal uren per baan neemt toe met 1%. Voor 2023 verwacht de uitkeringsinstantie nu nog een kleine groei, maar of dit uitkomt, is erg onzeker. Witjes: “Naast de gevolgen van de oorlog in Oekraïne is er ook een tekort aan grondstoffen en personeel, is er sprake van inflatie en dalende koopkracht. Het is lastig om in deze tijd een prognose te maken op basis van factoren die aan onzekerheid onderhevig zijn en zeker ook omdat de ontwikkelingen in Oekraïne onduidelijk zijn. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen is dat de oorlog invloed gaat hebben op de arbeidsmarkt.”
Daling aantal vacatures
In 2021 was sprake van het hoogste aantal vacatures sinds 1997. In 2022 stijgt het aantal vacatures waarschijnlijk met 9%, maar door een afremmende groei van de economie denkt UWV dat het aantal vacatures in 2023 flink gaat dalen (-7%). Het uitkeringsorgaan verwacht dat dit invloed gaat hebben op de krapte. Deze zal iets afnemen, maar blijft onverminderd aanwezig in de meeste beroepsgroepen. De krappe Nederlandse arbeidsmarkt is volgens UWV een structureel probleem en blijft de komende jaren bestaan.
Structureel krappe arbeidsmarkt
“Het is belangrijk dat werkgevers zich gaan realiseren dat de krapte structureel is. Ze moeten zich gaan instellen op de krapte en personeelstekorten en zich er niet door laten verrassen. Dit vraagt flexibiliteit van werkgevers in het aannemen van mensen door bijvoorbeeld breder te kijken naar kandidaten, maar ook in het binden en boeien van de eigen werknemers”, aldus Witjes.
Banengroei
De prognoses geven aan dat tussen 2021 en 2023 het aantal banen in de meeste sectoren nog wel zal stijgen. Vooral in de uitzendbranche, horeca en de zorg en welzijn is er een flinke banengroei. De uitzendbranche werd hard getroffen door de coronacrisis, maar kent nu weer een sterke groei. Dat geldt ook voor de horeca. Alleen verwacht UWV niet dat het aantal banen in deze sector eind 2023 weer het niveau zal bereiken van voor de coronacrisis. Vanwege de toenemende zorgvraag en vergrijzing zal ook het aantal banen in de zorg en welzijn de komende tijd stijgen.
Automatisering, digitalisering en online-winkelen
In de detailhandel en industrie zijn de effecten zichtbaar van de toenemende arbeidsproductiviteit door automatisering, digitalisering en online-winkelen. Vooral in de detailhandel zal de werkgelegenheid achterblijven bij de productie. De industrie is ook conjunctuurgevoelig en afhankelijk van internationale ontwikkelingen, waaronder de oorlog in Oekraïne. Door de oorlog raken internationale ketens van productie en transport verstoord en zijn er grondstoftekorten. Hierdoor zal de werkgelegenheid in de industrie de komende tijd afnemen.
Grootste banenstijging buiten Randstad
Alle Nederlandse regio’s kennen de komende periode een stijging van het aantal banen. Opvallend is dat de grootste groei buiten de Randstad plaatsvindt. De drie regio’s met de grootste groei zijn Flevoland (3,7%), Midden-Brabant (3,5%) en Zuidoost-Brabant (3,2%). De laagste groei zit in Midden-Limburg (1,1%), Zuid-Kennemerland en IJmond (0,9%) en Zuid-Limburg (0,7%).
Onzekere arbeidsmarktprognose
Prognoses over de arbeidsmarkt zijn altijd afhankelijk van economische ontwikkelingen en onzekerheden. De UWV-arbeidsmarktprognose 2022 en 2023 toont nog een positief beeld voor de arbeidsmarkt, maar de oorlog in Oekraïne werpt wel zijn schaduwen. Dit maakt de prognose extra onzeker.
Bron: UWV